Ἰωάννης Μηλιώνης
Στὸ προηγούμενο φύλλο ἀναφερθήκαμε στὰ ταραγμένα παιδικὰ χρόνια τοῦ Βίλχελμ Ράϊχ (Wilhelm Reich), τὰ φοιτητικά του χρόνια στὴ Βιέννη, τὴν ἐμπλοκή του μὲ τὸν Σίγκμουντ Φρόϊντ (Sigmund Freud) καὶ τὴ δράση του ὡς μέλος τῆς «Ψυχαναλυτικῆς Ἑταιρείας τῆς Βιέννης» (Vienna Psychoanalytic Association), καθὼς καὶ τὴν προσωρινὴ ἔνταξή του στὸ Γερμανικὸ Κομμουνιστικὸ Κόμμα, στὰ πλαίσια τῶν ὁποίων ἀνέπτυξε τὶς «προοδευτικές» του θεωρίες, οὐσιαστικὰ τὴν ἐκθεμελίωση κάθε ὑγιοῦς καὶ φυσιολογικῆς ἀνθρώπινης καὶ κοινωνικῆς ἔκφρασης στὸ βωμὸ τῶν προσωπικῶν του ἰδεοληψιῶν.
Γιὰ τὶς θεωρίες του αὐτὲς ἀποκηρύσσεται ἀπὸ τὸν Φρόϊντ καὶ τὸ 1934 διαγράφεται ἀπὸ τὴ «Γερμανικὴ Ἑταιρεία Ψυχανάλυσης». Ὀνομάζει τώρα τὶς νέες μεθόδους «θεραπείας» του, Νευροφυτοθεραπεία (Vegetotherapy). Προσπαθοῦσε μ’ αὐτές, καθὼς ἰσχυριζόταν, νὰ ἀπελευθερώσει τὶς συγκινήσεις ποὺ κατακρατοῦνταν στὸ μυϊκὸ σύστημα τοῦ ἀνθρώπου («σωματικὴ θωράκιση» – body armour). Παράλληλα διατυπώνονταν πολλὲς καταγγελίες εἰς βάρος του γιὰ τὴν προώθηση τῆς ἔκτρωσης, τῆς σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης καὶ τῆς ἀπόπειρας αὐτοκτονίας ἑνὸς ἐφήβου ἀσθενῆ[1]. Τὸ σύνολο τοῦ ἰατρικοῦ καὶ ψυχαναλυτικοῦ κόσμου ἀπαντοῦσε στὶς θεωρίες τοῦ Ράϊχ μὲ περιφρόνηση ἢ γελοιοποίηση[2].
Μετὰ τὴν ἄνοδο τοῦ Χίτλερ στὴν ἐξουσία, τὸ 1933, ὁ Ράϊχ καταφεύγει στὴ Σκανδιναβία, ὅπου τά ἀποτελέσματα τῆς ἔρευνάς του στὸν χῶρο τῆς βιολογίας, τὸν ἀπομακρύνουν πλέον, ἀπὸ τὶς ἐπικρατοῦσες ψυχαναλυτικὲς ἀπόψεις[3].
Στὴ συνέχεια δημιουργεῖ, ὅπως ἰσχυρίζεται, σὲ «ἀποστειρωμένο» περιβάλλον, τεχνητοὺς σχηματισμοὺς ποὺ ἔμοιαζαν, καθὼς ἔλεγε, μὲ ζωντανούς, τοὺς ὁποίους ὀνόμασε «βιόντα» (bions). Νέα γελοιοποίησή του ἀπὸ τὸν ἐπιστημονικὸ κόσμο, ὅπου μεταξὺ ἄλλων κατηγορήθηκε ὅτι ἀσκεῖ πειράματα ἀγνοώντας βασικὰ βακτηριολογικὰ καὶ ἀνατομικὰ δεδομένα[4].
Στὶς Η.Π.Α., ὅπου ἐγκαθίσταται, τὸ 1939, ἀρχίζει νὰ μελετᾶ ἕνα «εἶδος ἀκτινοβολίας» πού, ὅπως ἰσχυριζόταν, ἐξέπεμπαν τὰ «βιόντα». Τὴν ὀνομάζει «ὀργόνη» (orgone), γιατί προέκυψε, ὑποτίθεται, ἀπὸ τὴν ἐφαρμογὴ τῆς θεωρίας του γιὰ τὸν ὀργασμὸ[5]. Τὴν ἀναφέρει ὡς «ὀργονικὴ ἐνέργεια» ἢ «ὀργονικὴ ἀκτινοβολία» καὶ τὴν μελέτη της ὡς «ὀργονομία». Δηλώνει ὅτι ἔχει δεῖ τὴν «ὀργόνη», ἐνῶ ἔκανε ἐνέσεις μὲ βιόντα σὲ ποντίκια κι ἀκόμη στὸν οὐρανὸ τὴ νύχτα μὲ τὸ «ὀργανοσκόπιο» (organoscope), ἕνα εἰδικὸ τηλεσκόπιο. Ὑποστηρίζει ὅτι ἡ «ὀργόνη» ὑπάρχει στὸ ἔδαφος καὶ στὸν ἀέρα, παντοῦ -ὅτι εἶναι πανταχοῦ παροῦσα-, ὅτι ἔχει μπλὲ ἢ γκρὶ-μπλὲ χρῶμα κι ὅτι ἡ ἀνθρωπότητα διακρίνει τὶς δύο ὄψεις της: τὴν φυσικὴ ὄψη ὡς «αἰθέρα» καὶ τὴν πνευματικὴ ὡς τὸν «Θεό»[6].
Γενικά, ἡ «ὀργόνη» περιγράφεται κι ἀπό ἄλλες πηγές ὡς ἕνα πανταχοῦ παρόν, ἐλεύθερο ἀπό μάζα ὑπόστρωμα ἐνέργειας, ἀπό τό ὁποῖο δημιουργοῦνται δευτερογενῶς ἡ ὕλη, ἡ ζωή καί οἱ φυσικοί νόμοι. Πρόκειται φυσικὰ γιὰ φανταστική, παράλογη σύλληψη καὶ στὴ χειρότερη περίπτωση, γιὰ σκοτεινή, μεταφυσικὴ «πραγματικότητα», μὴ ἀνιχνεύσιμη ἀπὸ τὴν ἐπιστήμη.
Γιὰ τὴν μελέτη καὶ τὴν «ἀξιοποίηση» τῆς ὀργόνης, ὁ Ράϊχ δημιουργεῖ διάφορες κατασκευές, μεταξύ τῶν ὁποίων καὶ τὸν «συσσωρευτὴ ὀργόνης», ἕνα θάλαμο ὅπου χωρᾶ -καθιστὸς σὲ καρέκλα- ἕνας ἄνθρωπος καὶ ποὺ ἀποτελεῖται ἀπὸ ἕνα στρῶμα ξύλου ἢ ἄλλου ὀργανικοῦ ὑλικοῦ, κι ἕνα στρῶμα μεταλλικοῦ ὑλικοῦ, π.χ. λαμαρίνας, ἐναλλάξ.
Ὁ Ράϊχ συνεχίζει τὰ ἰδιόμορφα πειράματά του, ἔχοντας τώρα στρέψει τὸ ἐνδιαφέρον του στὸν καρκίνο. Προσπαθεῖ νὰ θεραπεύσει καρκινοπαθεῖς βάζοντάς τους στὸ Συσσωρευτὴ Ὀργόνης, γιατί, ὅπως ἰσχυριζόταν, ἡ μελέτη τῆς προσωπικότητας ποὺ ἔκανε σὲ καρκινοπαθεῖς ἔδειξε ὅτι ὅλοι εἶχαν σεξουαλικὲς ἀναστολὲς[7].
Ὁ θεμέλιος λίθος τῆς θεωρίας τοῦ Ράϊχ θὰ μποροῦσε νὰ ἀποδοθεῖ μὲ μιὰ ἁπλῆ πρόταση: «Ὅσο περισσότερο ἐμποδίζεται ἡ δυνατότητα ὁλοκληρωμένου ὀργασμοῦ καὶ τῆς συνακόλουθης ἐνεργειακῆς ἐκφόρτισης, τόσο πιὸ πολὺ ὀξύνονται οἱ ψυχικὲς παθήσεις». Ἀργότερα, συνέδεσε αὐτὴ τὴν ἀνικανότητα ἐνεργειακῆς ἐκτόνωσης καὶ μὲ σωματικὲς ἀσθένειες, ποὺ τὶς ὀνόμασε «βιοπάθειες». Εἰσήγαγε τὸν ὅρο «βιοπάθεια», γιὰ νὰ περιγράψει κάθε ἀρρώστια ποὺ προκαλεῖται δῆθεν ἀπὸ τὶς σεξουαλικὲς ἀναστολές, καταπιέσεις στὴν παιδικὴ καὶ ἐφηβικὴ ἡλικία[8].
Οἱ ἀστοχίες του ἀκολουθοῦν ἡ μία τὴν ἄλλη. Θεωροῦσε τὸν ἑαυτὸ του μεγαλοφυΐα. Πίστευε ὅτι ἦταν ἕνας ἡγέτης σὰν τὸν Χριστό. Γράφει στὸ βιβλίο του «Ἡ δολοφονία τοῦ Χριστοῦ: Ἡ συναισθηματικὴ πανούκλα τῆς ἀνθρωπότητας», τὸ 1951: «Ὅταν δολοφονοῦμε τὸν Χριστό, σκοτώνουμε τοὺς ἑαυτούς μας. Καὶ αὐτὸ δὲν εἶναι κάποιο ἱστορικὸ γεγονὸς ποὺ μπορεῖ νὰ ἦταν ὁ γιὸς κάποιας ἀνώτερης ὀντότητας»! «Ὁ Ράϊχ προτείνει ὅτι ὅλοι πρέπει νὰ ἐπιτρέψουμε στοὺς ἑαυτούς μας νὰ εἴμαστε διαφορετικοὶ καὶ μᾶς ἐνθαρρύνει νὰ εἴμαστε ἀληθινοὶ ἐπαναστάτες. Ὁ Χριστὸς γίνεται σύμβολο γιὰ ὑπαρξιακὴ ἀλλαγή[9]».
Τὸ 1952 κατασκευάζει ἕνα μηχάνημα ποὺ τὸ ὀνομάζει «νεφοδιασπαστὴ» (cloudbuster), μιὰ συστοιχία, δηλαδή, σωλήνων πάνω σὲ περιστρεφόμενη βάση. Οἱ σωλῆνες συνδέονται μὲ καλώδια τοποθετημένα σὲ μιὰ πηγὴ τρεχούμενου νεροῦ. Μ’ αὐτὸ ἰσχυρίζεται ὅτι χρησιμοποιώντας τὴν «ὀργόνη» φέρνει βροχὴ ἐκεῖ ποὺ θέλει[10]. Συγχρόνως, ἀρχίζει νὰ πιστεύει ὅτι ὑπάρχουν ἐξωγήινοι ποὺ ἔρχονται μὲ U.F.O., τὰ ὁποῖα χρησιμοποιοῦν συμπαντικὴ ὀργονοενέργεια γιὰ τὴν κίνησή τους. Στὴν ἀρχὴ πίστευε πὼς οἱ ἐξωγήινοι ἦταν καλοί, μετὰ ὅμως ἀποφάνθηκε πὼς αὐτοὶ μπορεῖ νὰ ἦταν ὑπεύθυνοι γιὰ τὶς μεγάλες ξηρασίες ποὺ ἔπληξαν τὶς Η.Π.Α. τὸ 1952-53[11].
Στὶς 23 Αὐγούστου 1956 μὲ Δικαστική Ἐντολὴ, μετὰ ἀπὸ ἔρευνα τοῦ Ἱδρύματος Τροφίμων καὶ Φαρμάκων (Food and Drug Administration-F.D.A.) τῶν Η.Π.Α., διατάσσεται ἡ καταστροφὴ τῶν βιβλίων του καὶ ἡ προσαγωγή του σὲ δίκη καὶ ψυχιατρικὴ ἐξέταση, ὅπου διεγνώσθη ὅτι εἶναι παρανοϊκός. Δικάστηκε, φυλακίσθηκε καὶ πέθανε στὴ φυλακὴ τὸ 1957 ἀπὸ καρδιακὴ προσβολή[12].
Ὁλοκληρώνοντας τὴν μικρὴ αὐτὴ ἔρευνα καὶ μὴ θέλοντας νὰ ἀδικήσουμε κανένα, οὔτε τὸν ἴδιο τὸν Ράϊχ οὔτε πολὺ μᾶλλον τοὺς ὀπαδούς του καὶ τὶς ἑκατοντάδες τῶν «Σωματικῶν Ψυχοθεραπευτῶν» (Somatic Body Workers), ποὺ συνεχίζουν σήμερα τὸ ἔργο του «πλανῶντες καὶ πλανώμενοι» στὸν χῶρο τῆς «Ψυχολογίας» καὶ Ψυχοθεραπείας, ἀρκεῖ μία ἁπλῆ ἀνθρώπινη διαπίστωση: Ἂν οἱ θεωρίες τοῦ Βίλχελμ Ράϊχ ἦσαν σωστές, ἀκόμη κι ἂν οἱ σύγχρονοί του ἐπιστήμονες δὲν ἦταν σὲ θέση νὰ τὶς κατανοήσουν, μετὰ τόσα χρόνια ἀπὸ τὸν θάνατό του καὶ μὲ πρόσβαση στὴ σύγχρονη τεχνολογία, ἀποκλείεται νὰ μὴ εἶχαν ἀξιοποιηθεῖ κάποια ἀπὸ τὰ δῆθεν ἐπιστημονικά του εὑρήματα.
Ἀντιθέτως, ἡ ὑπόσταση τῆς ὑποτιθεμένης «Ὀργόνης» -ποὺ εἶναι εἴτε ἀνύπαρκτος, εἴτε ἀναγόμενη σέ «μεταφυσικὸ» χῶρο-, δὲν δύναται νὰ «ἀξιοποιηθεῖ» ὡς ἐπιστημονικὴ ἐφαρμογὴ ἀκόμη καὶ σήμερα. Ἐξ ἄλλου ἡ ὑποτιθέμενη αὐτὴ «οὐσία» ἢ «ἐνέργεια» δὲν ἀποτελεῖ ἀποκλειστικὴ «ἀνακάλυψη» τοῦ Βίλχελμ Ράϊχ καθὼς εἶναι «γνωστὴ» ἀνὰ τοὺς αἰῶνες μὲ διάφορα ὀνόματα, ὅπως ἔχουμε καὶ σὲ προηγούμενο ἄρθρο (8/11/2019) ἀναφέρει. Ἀπαντᾶται στόν Ἰνδουϊσμό ὡς Πράνα (Prana) -πού λογίζεται ὡς «ἐνέργεια», «ζωτική δύναμη» ἤ «ζωτική ἀρχή», πού διαπερνᾶ τό Σύμπαν σέ ὅλα τά ἐπίπεδα- ἤ ὡς Ἀκάσα (Akasha), -πού ἑρμηνεύεται ὡς ὕλη (λεπτοφυής)-, πού συνήθως μεταφράζεται καί ὡς «αἰθέρας». Κι ὅπως ἀναφέρει κι ὁ Ὁμοιοπαθητικός Γεώργιος Βυθούλκας, «…Αὐτό τό εἶδος ἐνέργειας ἔχει δεχθεῖ διάφορες ὀνομασίες ἀπό διαφορετικούς ἀνθρώπους σέ διαφορετικές ἐποχές τῆς ἱστορίας. Ἔχει ἀποκληθεῖ: Πράνα, ἀπό τούς Ἰνδουιστές… Ἀστρικό φῶς ἀπό τούς Καβαλιστές, Ἀζώθ, ἀπό τούς Ἀλχημιστές… Ζωικός μαγνητισμός, ἀπό τόν Μέσμερ… Ζωτική ἐνέργεια ἤ ζωτική δύναμη ἤ ζωτικό σῶμα, ἀπό τή βιταλιστική σχολή… Βιοπλάσμα, ἀπό Σοβιετικούς ἐπιστήμονες… “Συμπαντική ἐνέργεια”· αὐτός ὁ ὅρος προσδιορίζει καλύτερα μιά ἀπό τίς βασικές ἰδιότητές της: τή συμπαντικότητα…»[13].
Στά παραπάνω, ἀξίζει νά προστεθοῦν καί οἱ ὀνομασίες: Τσί (chi) -πού χρησιμοποιεῖται στήν Κίνα-, Κι (ki), στήν Ἰαπωνία, «Μάνα» (Mana), στούς πολιτισμούς τῆς Ὠκεανίας, «Ὀντική Δύναμη» (Odic force), ἀπό τόν Κάρλ Φόν Ράϊχενμπαχ (Carl von Reichenbach), «Σπίριτους» (Spiritus), ἀπό τόν Ρόμπερτ Φλάντ (Robert Fludd) καί «Ψυχοτρονική Ἐνέργεια (psychotronics), ἀπό Τσεχοσλοβάκους «ἐπιστήμονες». Τέλος, ὡς «Ζωτική Ἐνέργεια» ἀναφέρεται ἀπό τόν Σάμουελ Χάνεμαν (Samuel Hahnemann) τόν πατέρα τῆς Ὁμοιοπαθητικῆς.
Σημειώσεις: [1] Christopher Turner, Adventures in the Orgasmatron, How the Sexual Revolution Came to America, 2011,, σσ. 150–154. [2] «Διάλογος», ττ. 23-24, «Ἡ Ὀργονομία τοῦ Βίλχελμ Ράϊχ», Μον. Ἀρσενίου Βλιαγκόφτη. [3] ianos.gr Ἀνάκτηση 19/1/2020. [4] Myron Sharaf, Fury On Earth: A Biography Of Wilhelm Reich, 1994, σ. 228. [5] «Διάλογος», ττ. 23-24, «Ἡ Ὀργονομία τοῦ Βίλχελμ Ράϊχ», Μον. Ἀρσενίου Βλιαγκόφτη. [6] Christopher Turner, Adventures in the Orgasmatron…, σσ. 220–221. B «Διάλογος», ττ. 23-24, «Ἡ Ὀργονομία τοῦ Βίλχελμ Ράϊχ», Μον. Ἀρσενίου Βλιαγκόφτη. [8] Στὸ ἴδιο. [9] librarything.com [10] «Διάλογος», ττ. 23-24, «Ἡ Ὀργονομία τοῦ Βίλχελμ Ράϊχ», Μον. Ἀρσενίου Βλιαγκόφτη. [11] Στὸ ἴδιο. [12] Στὸ ἴδιο. [13] Βλ. Γεωργίου Βυθούλκα, «Ἡ νέα διάσταση στήν ἰατρική», Ἐκδόσεις Ἀδάμ, σ. 86. & «Κριτική στήν Ὁμοιοπαθητική», Ἰωάννου Κουντουρᾶ, Καθηγητοῦ Παθολογίας στό A. Π. Θ. alopsis.gr
Ὁ Ἰωάννης Μηλιώνης εἶναι συνταξιοῦχος ἐκπαιδευτικός καί πρώην μέλος τῆς Π.Ε.Γ.